Route 1: Rondje Bergumermeer

De start is vanaf de parkeerplaats bij Observeum, museum & sterrenwacht Burgum. Voor een knooppunt moet u een klein eindje naar het westen (rechtsaf vanaf de parkeerplaats) tot de Kloosterlaan, dan richting knooppunt 54. 

Aan het eind van de Kloosterlaan gaat u linksaf langs de fraaie Kruiskerk (12e eeuw), neem even de tijd, en verder op de Nieuwstad met als route punt 66.

De foto toont een oud deel van de historische bebouwing, ontstaan rond kerk en v.m. Sint Nicolaasklooster (afgebroken tijdens Reformatie 1580), onder de naam Nijstȇd / Noardermar. U volgt de landelijke laantjes via Syl (sluis) richting Centrale. Op de Groningerstraatweg gaat u rechts, over de brug en naar knooppunt 69. De klinkerweg naar 70 gaat richting Jistrum. In de eerste bocht ziet u rechts en later links een zand/voetpad: de Alde Harstewei. Dit was vroeger, voordat de klinkerstraatweg Leeuwarden / Groningen was aangelegd, het karrenpad eeuwenlang tussen deze steden, ook via de Zomerweg aan de westkant van het kanaal richting Tytsjerk. In het dorp kiest u voor 74. Maar als u voor de vaart staat dient u even de moeite nemen voor een bezoek aan het oude kerkje (Romaans, 13e eeuw) in het centrum van Jistrum/Eestrum (iest is hoge zandrug). 

Terugkomend volgt u de vaart tot het bruggetje en gaat u door het weiland langs de oostkant van het Bergumermeer. Bij de brug van Schuilenburg (74) gaat u verder langs het Pr. Margrietkanaal richting Kootstertille 40.

In het dorp Kootstertille (tille is brug) aan de Alde Hamsterwei, ter hoogte van de Mounewei, ziet een v.m. brugwachterswoning. Dit herinnert aan de nog zichtbare vroegere situatie toen het kanaal, het Colonelsdiep, nog door het dorp liep.  Dit herinnert aan de nog zichtbare vroegere situatie toen het kanaal, het Colonelsdiep, nog door het dorp liep.  Bij 40 kiest u voor het fietspad naar de brug en verder naar 12. U gaat door Drogeham naar 13 en verder naar 42 in Harkema. 

Om bij museumpark De Spitkeet te komen volgt u de route naar 16. Na een eventueel bezoek aldaar. om kennis te nemen van het eerdere “earme heidefolk”, bent u al bij 16. Een oud zandpad de Mûntsegroppe (monniken greppel, waarschijnlijk een grens/gebied aanduiding). Ook hier weer via prachtige kenmerkende “de wâlden” fietspaden via 77 en 76 naar 75: ’t Heechsân o/d Eastermar.

Hier was de vroegere nederzetting, als de naamgeving, op een hoge zandrug. Ga even langs bij de oude toren met klimop, waar ooit ook nog een kerk bij hoorde (13e eeuw, kerk afgebroken 1868). Op een steenworp afstand verder, ook een aanrader, de fraai gerestaureerde kerk (nu PKN) en de al even mooie pastorie. Door het turfsteken uit wat nu het meertje De Leijen is, (tussen Eastermar en Opeinde) verplaatste het dorp zich met deze activiteiten naar kanaal De Lits en ontstond daar het nieuwe en grotere dorp. 

Weer verder vanaf 75 het zandpad de Achterweg op naar Eastermar, met haar fraaie brink en het nostalgisch vaartje met wilgen.  Fiets het dorp door naar 79 en daarna naar de brug, gevolgd door 82. U volgt nu een pad langs genoemde De Leijen naar 82 en 83 en dan naar 47 Sumar. 

Maar dit nog even vooraf: bij 83 op het begin van Iestwei bent u weer op een hoge zandrug. Het is hier waar de eerste nederzetting van dit gebied aan het Bergumermeer was. In de 80-er jaren is er uitgebreid onderzoek gedaan. In het museum is een kopie en inrichting van het jagerskamp en is er inzage in het boek over deze opgraving. Kijken dus!

Na 47 richting 84, hier nadert u het prachtige v.m. dorpskroegje van Sumar: De Koekoek.  

Maar eerst nog langs  de korenmolen De Hoop, in alle glorie hersteld. Dan naar 27 de brug op en mocht u een onfrisse geur waarnemen, dan komt dat van de Sonac, een fabriek voor slachtafval verwerking. Over de brug nadert u weer Burgum met knooppunt 62 en daarna het dorp in naar het eerder punt 54. Op het nieuw Van Sminiaplein ziet u kunstwerk De Blauwe Hond, verderop de gemoderniseerde versie van het eeuwenoude café ’t Roodhert. 

De Schoolstraat kent nog een paar historische panden als De Pleats, restaurant en cultureel centrum, daartegenover de v.m. hoofdonderwijzerswoning van Den school met den Bijbel, ernaast Villa De 

Beuk en verderop de v.m. Nutskleuterschool, nu muziekschool en als laatste landgoed Glinstra State, nu zalencentrum. 

U kunt bij het laatste stukje kiezen uit 81 of, mooier, voor de eeuwenoude Kerklaan en dat begint net iets voorbij de Kruiskerk links. U komt dan na het rondje Bergumermeer voor Observeum uit. 

Nog meer weten over b.v. de Bergumermeer zeilboot (BM), bekijk die dan in het museum, waar u ook veel meer te weten kunt komen over Burgum en haar bewoners. Zo ook het verhaal over de Wite Húskes, waarvan er helaas nog één over is, naast de parkeerplaats. Tientallen stonden hiervan in Burgum en Noardburgum. Met een grote groentetuin en een fruitboom, als voorbeeld van sociale woningbouw in de voorheen arme fryske wâlden.

Observeum kent ook een sterrenwacht met kijkerskoepel (kijkavonden bij duisternis) en een digitaal planetarium, waar altijd de sterrenhemel is waar te nemen. Laat u meenemen in de geheimen van het heelal.

Raadpleeg de openingstijden van Observeum en De Spitkeet vooraf op de websites.

De knooppunten: 81-54-66-69-70-74-40-12-13-42-16-77-76-75-79-82-83-47-84-27-62-54-Kerklaan of 81.

Met uw donatie kunnen wij de routes onderhouden en vernieuwen, alvast bedankt voor uw bijdrage.

Klik op de button of scan de QR code met uw mobile telefoon.

Deel deze pagina met: